Damast

Damast, ook wel patroon geweld staal genoemd, is een materiaal gemaakt van twee verschillende metalen die aan elkaar gevuurlast zijn. Er wordt een stapel gemaakt van om en om twee soorten gereedschapsstaal.

Vervolgens houdt de smid het staal in het vuur, net zo lang tot dat het witheet word. Op dat moment is de temperatuur van het staal net onder het smeltpunt. Het staal is bij die temperatuur onder druk te wellen. De smid haalt het staal uit het vuur en legt het op het aambeeld en slaat met een hamer de delen aan elkaar. De afzonderlijke delen zijn nu één massief blok geworden. Vervolgens drijft de smid het damast uit tot bijvoorbeeld zijn dubbele lengte, hakt het in het midden in, en vouwt het dubbel. Het vuurlas proces wordt nogmaals uitgevoerd, nu is er een dubbel aantal lagen (min één) bereikt. Als er begonnen was met 8 lagen, is het resultaat na 1x vouwen 15 unieke lagen.

Dit tijdrovende proces wordt net zo lang herhaald tot er bijvoorbeeld 200 lagen zijn ontstaan. Deze lagen zijn te zien aan de oppervlakte van het mes en geven een damast mes zijn unieke patroon.

Damast die bestemd is voor messen wordt meestal van twee verschillende soorten gereedschapstaal gemaakt. Gereedschapstaal is ijzer met een hoog percentage koolstof. De grote hoeveelheid koolstof en de andere legeringselementen geven het staal fantastische snij eigenschappen.

Je zult je waarschijnlijk afvragen wat het nut van damast is

De voornaamste reden achter het damasceren is het esthetische aspect. Het lemmet wordt bijzonder aantrekkelijk: elk stuk damast is uniek.

Vroeger hanteerden onder andere de Japanse smeden de zelfde techniek om samoerai zwaarden te smeden. Het doel van het damasceren was toen anders. Destijds waren er nog geen hoogovens zoals we tegenwoordig hebben en werd ijzer gewonnen uit laagovens. Het grove materiaal dat uit de laagovens kwam, tamahagane genoemd, was nog niet bruikbaar. Het materiaal moest een meer homogene structuur krijgen. Hiertoe werd de tamahagane gestrekt en gevouwen net als we tegenwoordig doen om damast te krijgen. Deze smeden herhaalden het proces nog vaker, tot wel 13 keer. Zo konden wel 60.000 laagjes gemaakt worden, oftewel een nagenoeg homogeen materiaal.

De gereedschapstalen die tegenwoordig gebruikt worden om damast te maken zijn in feite al perfect. Het is de truc om na het damasceren de juiste warmtebehandelingen uit te voeren, zodat de atomen op de meest ideale positie in het kristalrooster zitten. Zodoende kan een zeer hard en taai materiaal gemaakt worden.

De twee verschillende gereedschapstalen hebben logischerwijs beide verschillende mechanische eigenschappen. Deze mechanische eigenschappen zijn dus ook in de snede, per laag verschillend. Dat betekent dat ze op verschillende wijze slijten en dat levert een micro vertanding op in de snede, wat helpt bij het snijden.